Toksik Şok Sendromu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Toksik şok sendromu, bakteriyel enfeksiyon türlerinin neden olduğu toksinlerin kan dolaşımına yayılmasıdır. Yaşamı tehdit eden bu durum staphylococcus aureus (staph) ya da A grubu streptococcus (strep) bakterileri tarafından üretilen toksinler nedeniyle görülür. Erkekler, çocuklar ve menopoz sonrası kadınlar da dahil olmak üzere herkesi etkileyebilir. Ameliyatlar, tampon, cilt yaraları risk faktörleri arasındadır.

Toksik Şok Sendromu (TSS) Nedir?

Toksik şok sendromu, bazı bakteriyel enfeksiyon türlerinin toksinlerin kan dolaşımına salınmasına neden olması sonucu vücudun bir çok alanının etkilendiği ciddi hasara neden olabilen bir hastalıktır. Bakterilerin neden olduğu toksinler kana karışarak karaciğer, böbrek ve kalp gibi önemli organların etkilenmesine neden olur. Herkesi etkileyebilen bir durum olan toksik şok sendromunda, cilt yaraları, cerrahi kesikler, burun tamponu, sıyrıklar, yanıklar veya yaralı cildin diğer bölgeleri risk faktörleri arasında yer alır. Toksik şok sendromu aniden görülerek hızlı bir şekilde kötüleşebilir. Bunun yanında hızlı müdahale edildiği durumda iyileşme sağlanır.

Toksik Şok Sendromu (TSS) Belirtileri Nelerdir?

Toksik şok sendromunun en belirgin belirtileri, aniden ortaya çıkan yüksek ateş, baş ağrısı, kusma ve ishaldir. Bunların yanında toksinleri üreten bakteriye bağlı olarak da belirtileri farklılık gösterir. Toksik şok sendromu belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Ani yüksek ateş, titreme
• Vücut ağrıları
• Düşük tansiyon
• Gözlerinizde (konjonktivit)
• Grip benzeri semptomlar
• Mide bulantısı ya da kusma
• Dalgınlık
• Sulu ishal
• Ciltte güneş yanığına benzeyen döküntü
• Baş dönmesi ya da bayılma.
• Boğazda kızarıklık
• Ayak tabanlarında veya avuç içlerinde deri soyulması

Toksik şok sendromu belirtileri ani şekilde ortaya çıkarak stafilokok veya strep enfeksiyonu geçirildiğinde görülür.

Toksik Şok Sendromu (TSS) Neden Olur?

Toksik şok sendromuna, Staphylococcus aureu, streptococcus pyogenes ve Clostridium sordellii bakterilerinin yarattığı toksinler neden olur. Bu bakteri türleri ciltte ve mukoza zarlarında kişiye zarar vermeden yaşarlar fakat farklı koşullar yaşandığı durumda kan dolaşımına girerek toksik şok sendromuna neden olabilirler. Toksik şok sendromuna neden olan durumlar şöyle sıralanabilir:

• Cilt enfeksiyonu
• Ameliyatlar
• Tampon veya adet kabı kullanımı
• Yanıklar ve açık yaralar
• Doğum kontrol ilaç kullanımından
• Vajinal doğum veya sezaryen sonrası

Aşağıdaki bakteriler toksik şok sendromunun oluşmasına neden olur:

• Staphylococcus aureus (S. aureus veya staph): Genellikle vücutta yer alan bu bakteri türü cilt yaralarından ya da vajinadaki küçük yırtıklardan kan dolaşımına dahil olabilir.
• Streptococcus pyogenes (S. pyogenes veya grup A strep): Streptokok boğaz ağrısı ya da grup A strep bakterinin neden olduğu enfeksiyon olduğu durumda toksik şok sendromu görülebilir.
• Clostridium sordellii (C. sordellii ): Doğum, jinekolojik süreç gibi durumlarda rahime girerek enfeksiyona neden olur ve toksik şok sendromu ortaya çıkabilir.

Toksik Şok Sendromu (TSS) Nasıl Teşhis Edilir?

Uzman doktor, toksik şok sendromunu teşhis etmek için fiziki muayenenin ardından şu testlerin yapılmasını da isteyebilir:

• Bakterinin tespiti için kan ya da idrar testi
• Omurilik sıvısını almak ve bakteri olup olmadığını kontrol etmek için omurganın omurları arasına bir iğnenin sokulmasını içeren bir prosedür olan lomber ponksiyon
• Vajinadan, rahim ağzından veya boğazdan alınan doku kültürleri
• CT tarama
• Göğüs röntgeni

Toksik Şok Sendromu (TSS) Tedavisi Nasıl Olur?

Toksik şok sendromuna erken müdahale edildiği durumda iyileşme gösteren bir hastalık türüdür. İlerlediği durumda ise hastanede kontrol altına alınması gerekebilir. Bakterilerin neden olduğu enfeksiyonu iyileştirmek amacıyla antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Antibiyotikler bakterilerin büyümesinin kontrol altına alınmasına yardımcı olur ancak vücutta birikmiş olan toksinleri ortadan kaldırmaz. Toksik şok sendromu tedavisi şunları içerir:

• Nefes almaya yardımcı olmak için oksijen
• Kan basıncını kontrol etmeye yardımcı olan ilaçlar
• Dehidrasyonu ve organ hasarını önleyen sıvılar
• Enfeksiyonu tedavi etmek için antibiyotikler
• Ölü dokuyu çıkarmak için gerekirse ameliyat

Toksik Şok Sendromunu (TSS) Önlemenin Yolları Nelerdir?

Toksik şok sendromunu önlemek ve riski azaltmak için uygulanabilecek bazı yöntemler bulunur. Toksik şok sendromunu önlemenin yolları şöyle sıralanabilir:

• Enfeksiyonu önlemek için cerrahi ürünlerin temiz olmasına dikkat edin
• Regl dönemlerinde tampon yerine hijyenik ped kullanın
• Tamponları her dört ila sekiz saatte bir değiştirin
• Yarada şişlik, kızarıklık veya ısı fark ettiğiniz durumda uzmana danışın

Toksik şok sendromuna daha önce yakalanmış kişilerde tekrarlanma olasılığı yüksek olmaktadır.